Köpüklü Söndürme Sistemleri
Köpüklü söndürme sistemleri, yangın söndürme alanında kullanılan en etkili ve yaygın yöntemlerden biridir. Bu sistemler, yanan yüzeyin üzerini kaplayarak, oksijen ile temasını keserek ve buharlaşmayı engelleyerek yangını söndürür. Köpüklü söndürme sistemleri, genellikle yanıcı ve patlayıcı yakıtların kullanıldığı endüstriyel tesislerde tercih edilir. Bu makalede, köpüklü söndürme sistemlerinin çalışma prensibi, avantajları, dezavantajları, kullanım alanları ve bakım gereksinimleri hakkında bilgi verilecektir.
Köpüklü Söndürme Sistemlerinin Çalışma Prensibi
Köpüklü söndürme sistemleri, basınçlı su ile köpüğün birleşimi ile oluşan düşük yoğunluktaki köpüğün yatay veya dikey yüzeylere yapışmasıyla çalışır. Köpük, su, hava ve köpük konsantresi adı verilen bir kimyasal karışımdan oluşur. Köpük konsantresi, suyun yüzey gerilimini azaltarak, suyun daha kolay köpük haline gelmesini sağlar. Köpük konsantresi, köpüğün özelliklerini belirleyen en önemli faktördür. Köpük konsantresi, köpüğün tipi, sınıfı, genleşme oranı, viskozitesi, ıslatma kabiliyeti, stabilitesi, yanma direnci ve çevresel etkilerine göre sınıflandırılır.
Köpüklü söndürme sistemleri, köpüğü oluşturmak ve dağıtmak için farklı bileşenlerden oluşur. Bu bileşenler şunlardır:
– Köpük jeneratörü: Köpük jeneratörü, su, hava ve köpük konsantresini karıştırarak köpüğü oluşturan cihazdır. Köpük jeneratörleri, sabit veya taşınabilir olabilir. Sabit köpük jeneratörleri, yangın tesisat firmaları tarafından kurulan ve yangın algılama sistemi ile tetiklenen cihazlardır. Taşınabilir köpük jeneratörleri, yangın güvenlik firmaları tarafından sağlanan ve manuel olarak çalıştırılan cihazlardır.
– Köpük tankı: Köpük tankı, köpük konsantresinin depolandığı ve basınçlandırıldığı kaplardır. Köpük tankları, köpük jeneratörüne bağlı olarak yer altında veya yer üstünde olabilir. Köpük tanklarının kapasitesi, yangın riskine ve köpük konsantresinin tipine göre değişir.
– Köpük nozulu: Köpük nozulu, köpüğü yangın bölgesine püskürten cihazdır. Köpük nozulları, köpüğün şeklini, boyutunu, hızını ve dağılımını etkiler. Köpük nozulları, köpüğün genleşme oranına göre düşük, orta veya yüksek genleşmeli olarak sınıflandırılır. Düşük genleşmeli köpük nozulları, 1 ila 20 arasında genleşme oranına sahip köpük üretir. Orta genleşmeli köpük nozulları, 20 ila 200 arasında genleşme oranına sahip köpük üretir. Yüksek genleşmeli köpük nozulları, 200 ila 1000 arasında genleşme oranına sahip köpük üretir.
– Köpük hattı: Köpük hattı, köpüğü köpük jeneratöründen köpük nozuluna taşıyan boru veya hortumdur. Köpük hattının uzunluğu, çapı, malzemesi ve eğimi, köpüğün akışını ve basıncını etkiler. Köpük hattının tasarımı, yangın tesisat firmaları tarafından yapılır.
Köpüklü Söndürme Sistemlerinin Avantajları
Köpüklü söndürme sistemleri, yangın söndürme alanında birçok avantaja sahiptir. Bu avantajlar şunlardır:
– Köpüklü söndürme sistemleri, yangını hem soğutarak hem de boğarak söndürür. Bu sayede, yangının tekrar alevlenmesi riski azalır.
– Köpüklü söndürme sistemleri, yanıcı ve patlayıcı yakıtların kullanıldığı endüstriyel tesislerde etkili bir şekilde kullanılabilir. Köpük, yakıtın yüzeyini kaplayarak, oksijen ile temasını keser ve buharlaşmayı engeller. Böylece, yangının yayılması ve patlama oluşması önlenir.
– Köpüklü söndürme sistemleri, suya göre daha az miktarda kullanılır. Bu sayede, suyun neden olduğu hasar, korozyon ve kirlilik azalır.
– Köpüklü söndürme sistemleri, suyun ulaşamadığı veya etkili olmadığı yatay veya dikey yüzeylere yapışabilir. Bu sayede, yangının gizli kaldığı veya zor erişilen yerlere müdahale edilebilir.
– Köpüklü söndürme sistemleri, yangın güvenlik firmaları tarafından sağlanan taşınabilir köpük jeneratörleri ile de kullanılabilir. Bu sayede, yangına hızlı ve esnek bir şekilde müdahale edilebilir.
Köpüklü Söndürme Sistemlerinin Dezavantajları
Köpüklü söndürme sistemleri, yangın söndürme alanında birçok dezavantaja da sahiptir. Bu dezavantajlar şunlardır:
– Köpüklü söndürme sistemleri, elektrikli yangınlarda kullanılamaz. Köpük, elektrik akımını iletir ve elektrik çarpmasına neden olabilir.
– Köpüklü söndürme sistemleri, metal yangınlarda kullanılamaz. Köpük, metalin yüzeyindeki oksit tabakasını kırarak, metalin oksijen ile daha fazla reaksiyona girmesine ve daha şiddetli yanmasına neden olabilir.
Köpüklü söndürme sistemleri, köpük konsantresinin seçimi, depolanması, karıştırılması ve dağıtılması için özel ekipman ve bilgi gerektirir. Bu da, köpüklü söndürme sistemlerinin maliyetini ve bakımını artırır.
Köpüklü söndürme sistemleri, köpüğün çevresel etkilerine dikkat edilmesi gerektirir. Köpük, bazı durumlarda toksik, biyolojik olarak parçalanmayan veya su kaynaklarını kirletebilen maddeler içerebilir. Bu nedenle, köpüğün atılması, geri dönüştürülmesi veya arıtılması için uygun yöntemler kullanılmalıdır.
Köpüklü Söndürme Sistemlerinin Kullanım Alanları
Köpüklü söndürme sistemleri, yangın sınıflarına göre farklı kullanım alanlarına sahiptir. Yangın sınıfları, yanıcı maddelerin türüne göre belirlenir. Köpüklü söndürme sistemleri, A, B ve D sınıfı yangınlarda kullanılabilir. A sınıfı yangınlar, katı maddelerin yanması sonucu oluşan yangınlardır. B sınıfı yangınlar, sıvı veya gaz halindeki yakıtların yanması sonucu oluşan yangınlardır. D sınıfı yangınlar, metal tozlarının yanması sonucu oluşan yangınlardır.
Köpüklü söndürme sistemlerinin kullanım alanları arasında şu yerler sayılabilir:
Petrol rafinerileri: Petrol rafinerileri, B sınıfı yangın riski taşıyan endüstriyel tesislerdir. Petrol rafinerilerinde, ham petrolün işlenmesi, depolanması ve taşınması sırasında yangın veya patlama oluşabilir. Köpüklü söndürme sistemleri, petrol tanklarını, boru hatlarını, pompa istasyonlarını, yükleme boşaltma alanlarını ve diğer ekipmanları korumak için kullanılabilir.
Kimya fabrikaları: Kimya fabrikaları, hem A hem de B sınıfı yangın riski taşıyan endüstriyel tesislerdir. Kimya fabrikalarında, kimyasal maddelerin üretimi, depolanması ve taşınması sırasında yangın veya patlama oluşabilir. Köpüklü söndürme sistemleri, kimyasal tanklarını, reaktörleri, distilasyon kolonlarını, karıştırıcıları, filtreleri ve diğer ekipmanları korumak için kullanılabilir.
Uçak hangarları: Uçak hangarları, B sınıfı yangın riski taşıyan endüstriyel tesislerdir. Uçak hangarlarında, uçakların bakımı, onarımı ve yakıt ikmali sırasında yangın veya patlama oluşabilir. Köpüklü söndürme sistemleri, uçakları, yakıt tanklarını, yakıt dağıtım sistemlerini ve diğer ekipmanları korumak için kullanılabilir.
Tersane ve iskeleler: Tersane ve iskeleler, hem A hem de B sınıfı yangın riski taşıyan endüstriyel tesislerdir. Tersane ve iskelelerde, gemilerin inşası, bakımı, onarımı ve yakıt ikmali sırasında yangın veya patlama oluşabilir. Köpüklü söndürme sistemleri, gemileri, yakıt tanklarını, yakıt dağıtım sistemlerini ve diğer ekipmanları korumak için kullanılabilir.
Yakıt yükleme boşaltma istasyonları: Yakıt yükleme boşaltma istasyonları, B sınıfı yangın riski taşıyan endüstriyel tesislerdir. Yakıt yükleme boşaltma istasyonlarında, yakıtların kamyon, tren veya gemi ile taşınması sırasında yangın veya patlama oluşabilir. Köpüklü söndürme sistemleri, yakıt tanklarını, yakıt dağıtım sistemlerini ve diğer ekipmanları korumak için kullanılabilir.
Gemi makine daireleri ve kargo alanları: Gemi makine daireleri ve kargo alanları, hem A hem de B sınıfı yangın riski taşıyan endüstriyel tesislerdir. Gemi makine daireleri ve kargo alanlarında, gemilerin çalışması, bakımı, onarımı ve yük taşıması sırasında yangın veya patlama oluşabilir. Köpüklü söndürme sistemleri, gemi motorlarını, yakıt tanklarını, yakıt dağıtım sistemlerini, elektrik panolarını, kabloları ve diğer ekipmanları korumak için kullanılabilir.
Günlük bakım: Günlük bakım, köpüklü söndürme sistemlerinin görsel olarak kontrol edilmesini içerir. Köpük tanklarının, köpük jeneratörlerinin, köpük nozullarının, köpük hattının ve diğer ekipmanların hasar, sızıntı, tıkanma, korozyon, kir, etiket, işaret veya alarm gibi unsurlar açısından kontrol edilmesi gerekir. Herhangi bir anormallik tespit edilirse, derhal yangın tesisat firmasına bildirilmelidir.
Aylık bakım: Aylık bakım, köpüklü söndürme sistemlerinin işlevsel olarak kontrol edilmesini içerir. Köpük tanklarının, köpük jeneratörlerinin, köpük nozullarının, köpük hattının ve diğer ekipmanların basınç, akış, sıcaklık, seviye, genleşme, viskozite, stabilite, yanma direnci ve çevresel etki gibi parametreler açısından kontrol edilmesi gerekir. Herhangi bir anormallik tespit edilirse, derhal yangın tesisat firmasına bildirilmelidir.
Yıllık bakım: Yıllık bakım, köpüklü söndürme sistemlerinin tam olarak test edilmesini içerir. Köpük tanklarının, köpük jeneratörlerinin, köpük nozullarının, köpük hattının ve diğer ekipmanların yangın algılama sistemi ile entegrasyonu, köpüğün oluşumu, dağılımı ve söndürme kabiliyeti, köpüğün atılması, geri dönüştürülmesi veya arıtılması gibi işlemler test edilmesi gerekir. Test sonuçları, yangın tesisat firması tarafından raporlanmalıdır.
Bakım, köpüklü söndürme sistemlerinin performansını, ömrünü ve güvenilirliğini artırır. Bakım, aynı zamanda, köpüklü söndürme sistemlerinin uygun standartlara, yönetmeliklere ve yasalara uygunluğunu sağlar. Bakım, yangın tesisat firmaları tarafından sertifikalı ve deneyimli personel tarafından yapılmalıdır.
